Ramazan Ayının Faziletleri ve Yapılacak İbadetler

İslam’ın beş temel şartından biri olan oruç ibadetinin yerine getirildiği Ramazan ayı, Müslümanlar için bir rahmet, mağfiret ve bereket mevsimidir. Kuran-ı Kerim’in indirilmeye başlandığı bu mübarek ay, müminlere manevi bir arınma ve yenilenme fırsatı sunar. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), “Ramazan ayı geldiğinde cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapanır ve şeytanlar zincire vurulur” (Buhari, Savm, 5) buyurarak bu ayın manevi atmosferini tasvir etmiştir. Bu makalede, Ramazan ayının faziletleri ve bu ayda yapılması gereken ibadetleri Arapça metinleri ve Türkçe anlamlarıyla birlikte ele alacağız.

1. Ramazan Ayının Faziletleri

Ramazan ayı, İslam’da diğer aylara göre özel bir konuma sahiptir. Bu ayın birçok fazileti ve özelliği vardır:

Kur’an-ı Kerim’in İndirildiği Ay

Allah Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur:

Okunuşu:

Şehru Ramadânellezî ünzile fîhil-Kur’ânü hüden lin-nâsi ve beyyinâtin minel-hüdâ vel-furkân.

Türkçe Meali:

“Ramazan ayı, insanlara doğru yolu gösteren, bu yolun açık belgelerini taşıyan ve doğruyu yanlıştan ayıran Kur’an’ın indirildiği aydır.” (Bakara Suresi, 185)

Bin Aydan Daha Hayırlı Gece: Kadir Gecesi

Ramazan ayının en önemli özelliklerinden biri, içinde Kadir Gecesi‘ni barındırmasıdır. Allah Teâlâ, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurur:

Okunuşu:

Leyletül-kadri hayrun min elfi şehr.

Türkçe Meali:

“Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır.” (Kadir Suresi, 3)

Günahların Affedilmesi

Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Kim inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, İman, 28)

Cehennemden Kurtuluş

Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Her iftar vaktinde Allah Teâlâ’nın cehennemden azat ettiği nice kullar vardır. Bu, Ramazan’ın her gecesinde olur.” (İbn Mace, Sıyam, 2)

Duaların Kabulü

Oruçlunun duası reddedilmez. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Üç kişinin duası reddedilmez: Adil yöneticinin, iftar edinceye kadar oruçlunun ve mazlumun duası.” (Tirmizi, Daavat, 48)

2. Ramazan Ayında Yapılacak İbadetler

Oruç

Oruç, Ramazan ayının en temel ibadetidir. İmsak vaktinden iftar vaktine kadar yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmaktır.

Orucun farz kılındığını bildiren ayet şöyledir:

Okunuşu:

Yâ eyyühellezîne âmenû kütibe ‘aleykümüs-sıyâmü kemâ kütibe ‘alellezîne min kabliküm le’alleküm tettekûn.

Türkçe Meali:

“Ey iman edenler! Sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de oruç farz kılındı. Umulur ki, takva sahibi olursunuz.” (Bakara Suresi, 183)

Niyet

Ramazan orucunu tutarken yapılacak niyet şöyledir:

Okunuşu:

Neveytü en esûme ğaden lillâhi te’âlâ min fardı Ramadân.

Türkçe Meali:

“Ramazan ayının farzını eda etmek için yarınki günün orucuna niyet ettim.”

Sahur Duası

Sahurda şu dua okunabilir:

Okunuşu:

Ve bi-savmi ğadin neveytü min şehri Ramadân.

Türkçe Meali:

“Ramazan ayının yarınki günü orucuna niyet ettim.”

İftar Duası

İftar vaktinde okunabilecek dua şöyledir:

Okunuşu:

Allâhümme leke sumtü ve ‘alâ rızkıke eftartü.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Senin için oruç tuttum ve senin rızkınla orucumu açıyorum.”

Ayrıca şu dua da rivayet edilmiştir:

Okunuşu:

Zehebez-zama’ü vebtelletil-‘urûku ve sebete’l-ecru inşâallâh.

Türkçe Meali:

“Susuzluk gitti, damarlar ıslandı ve Allah’ın izniyle ecir sabit oldu.”

Teravih Namazı

Teravih namazı, Ramazan ayına mahsus bir namazdır ve sünnet-i müekkededir. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Kim inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek Ramazan’da teravih namazını kılarsa, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, Teravih, 1)

Teravih namazı 20 rekâttır ve yatsı namazından sonra, vitir namazından önce kılınır.

Kur’an-ı Kerim Okumak

Ramazan ayı, Kur’an ayıdır. Bu ayda mümkün olduğunca çok Kur’an-ı Kerim okumak ve anlamak üzere çalışmak gerekir. Hz. Peygamber (s.a.v.), Ramazan’da her zamankinden daha fazla Kur’an-ı Kerim okumuştur.

Kur’an-ı Kerim okumaya başlarken şu dua okunabilir:

Okunuşu:

Allâhümmeftah ‘aleyye hikmeteke venşur ‘aleyye rahmeteke ve zekkirnî mâ nesîtü yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Hikmetinin kapılarını bana aç, rahmetini üzerime yay ve unuttuklarımı bana hatırlat, ey celal ve ikram sahibi!”

Sadaka ve Zekât

Sadaka vermek ve zekât ödemek, Ramazan ayında daha faziletlidir. Hz. Peygamber (s.a.v.), Ramazan ayında her zamankinden daha cömert olmuştur.

“Sadakanın en faziletlisi Ramazan ayında verilendir.” (Tirmizi, Zekât, 28)

Sadaka-i Fıtır (Fitre)

Fitre, Ramazan Bayramı’na kavuşan ve temel ihtiyaçlarının dışında nisap miktarı mala sahip olan her Müslüman’ın vermesi vacip olan bir sadakadır.

Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Fitreyi bayram namazından önce verin, kim bayram namazından sonra verirse, bu sadaka olur.” (Ebu Davud, Zekât, 18)

İtikâf

İtikâf, bir mescitte veya camide ibadet niyetiyle belirli bir süre kalmaktır. Ramazan’ın son on gününde itikâfa girmek, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetidir.

“Hz. Peygamber (s.a.v.) vefat edinceye kadar Ramazan’ın son on gününde itikâfa girerdi.” (Buhari, İtikâf, 1)

İtikâfa girerken şu dua okunabilir:

Okunuşu:

Neveytü sünnetel-i’tikâfi lillâhi te’âlâ.

Türkçe Meali:

“Allah Teâlâ için itikâf sünnetine niyet ettim.”

3. Kadir Gecesi ve Fazileti

Kadir Gecesi, Ramazan ayının en faziletli gecesidir. Bu gece, bin aydan daha hayırlı olarak nitelendirilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.v.), Kadir Gecesi’ni Ramazan’ın son on günü içinde, özellikle de tek gecelerde (21, 23, 25, 27, 29) aramayı tavsiye etmiştir.

Kadir Gecesi’nin Fazileti

Allah Teâlâ, Kadir Suresi’nde şöyle buyurur:

Okunuşu:

İnnâ enzelnâhü fî leyletil-kadr. Ve mâ edrâke mâ leyletül-kadr. Leyletül-kadri hayrun min elfi şehr. Tenezzelül-melâiketü ver-rûhu fîhâ bi-izni rabbihim min külli emr. Selâmün hiye hattâ matla’ıl-fecr.

Türkçe Meali:

“Şüphesiz, biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin! Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” (Kadir Suresi, 1-5)

Kadir Gecesi Duası

Hz. Aişe (r.a.) annemiz, Hz. Peygamber’e (s.a.v.) şöyle sormuştur: “Ey Allah’ın Resulü! Kadir Gecesi’ne rastlarsam nasıl dua edeyim?” Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

Okunuşu:

Allâhümme inneke ‘afüvvün tühibbül-‘afve fa’fü ‘annî.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet.” (Tirmizi, Daavat, 84)

4. Ramazan Ayı İçin Tavsiyeler

Sahura Kalkmak

Sahur, Ramazan orucunu tutmak isteyenlerin imsak vaktinden önce yediği yemektir. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Sahur yemeği yiyin, çünkü sahurda bereket vardır.” (Buhari, Savm, 20)

İftarı Acele Etmek

İftar vakti girdiğinde, orucun hemen açılması sünnettir. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“İnsanlar, iftarı acele ettikleri sürece hayır üzere olmaya devam ederler.” (Buhari, Savm, 45)

İftarda Hurma ile Başlamak

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünneti, iftar vaktinde önce hurma ile orucunu açmaktır. Hurma yoksa su ile açmak da sünnettir.

“Sizden biriniz iftar edeceği zaman hurma ile iftar etsin, çünkü hurmada bereket vardır. Eğer hurma bulamazsa, su ile iftar etsin, çünkü su temizdir.” (Ebu Davud, Savm, 21)

İftarda Dua Etmek

İftar vakti, duaların kabul edildiği bir vakittir. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Oruçlunun iftar vaktinde kabul edilmeyen bir duası yoktur.” (İbn Mace, Sıyam, 48)

Akrabaları ve Komşuları Gözetmek

Ramazan ayı, akrabalık ve komşuluk bağlarını güçlendirmek için güzel bir fırsattır. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Kim bir oruçluya iftar yemeği verirse, oruçlunun sevabı kadar sevap kazanır, oruçlunun sevabından da bir şey eksilmez.” (Tirmizi, Savm, 82)

Kötü Söz ve Davranışlardan Uzak Durmak

Orucun sadece yeme-içmekten uzak durmak olmadığı, aynı zamanda kötü söz ve davranışlardan da uzak durmak olduğu unutulmamalıdır. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Kim yalan söylemeyi ve yalanla iş yapmayı bırakmazsa, Allah’ın onun yemesini içmesini bırakmasına ihtiyacı yoktur.” (Buhari, Savm, 8)

Geceleri İhya Etmek

Ramazan gecelerini, özellikle de son on gününü, ibadet ve dua ile geçirmek müstehaptır. Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Kim Ramazan gecelerini inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek ihya ederse, geçmiş günahları bağışlanır.” (Buhari, Teravih, 46)

Mukabele Okumak

Mukabele, Ramazan ayına has bir gelenektir. Bir kişinin Kur’an-ı Kerim’i okuması, diğerlerinin de onu dinlemesidir. Hz. Cebrail (a.s.), her Ramazan Hz. Peygamber (s.a.v.) ile Kur’an-ı Kerim’i karşılıklı okurlardı.

5. Ramazan Ayında Okunabilecek Dua ve Zikirler

Ramazan Ayının İlk Gecesinde Okunacak Dua

Okunuşu:

Allâhümme bârik lenâ fî Recebe ve Şa’bâne ve belliğnâ Ramadân.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Recep ve Şaban ayını bize mübarek eyle ve bizi Ramazan’a ulaştır.”

Ramazan Ayı Boyunca Her Gün Okunabilecek Dua

Okunuşu:

Allâhümmec’al sıyâmî fîhi sıyâmes-sâimîne ve kıyâmî fîhi kıyâmel-kâimîne ve nebbihnî fîhi ‘an nevmetil-ğâfilîne ve heb lî cürmî fîhi yâ ilâhel-‘âlemîne va’fü ‘annî yâ ‘âfiyen ‘anil-mücrimîn.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Bu ayda tuttuğum orucu hakkıyla oruç tutanların orucu gibi, ibadetimi de hakkıyla ibadet edenlerin ibadeti gibi eyle. Bu ayda beni gafillerin uykusundan uyandır. Bu ayda günahımı bağışla, ey âlemlerin ilahı! Beni affet, ey günahkârları affedenler!”

Ramazan Ayının Son Gecesinde Okunacak Dua

Okunuşu:

Allâhümme lâ tec’alhü âhirel-‘ahdi min sıyâminâ li-şehri Ramadân, ve in ce’altehü fec’alnî merhûmen ve lâ tec’alnî mahrûmen.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Bu Ramazan ayındaki orucumuzu son orucumuz eyleme. Eğer bu son olacaksa, beni merhametine mazhar eyle ve beni mahrum bırakma.”

Bayram Gecesi Okunacak Dua

Okunuşu:

Allâhümme innî e’ûzü bike mineş-şekâi ved-deraki ve sûil-kadâi ve şemâtetil-a’dâ.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Bedbahtlıktan, helak olmaktan, kötü kazadan ve düşmanların alayından sana sığınırım.”

Ramazan Ayında Her Gün Okunması Tavsiye Edilen Zikirler

1. Subhanallah (33 kere): “Allah’ı tüm eksikliklerden tenzih ederim.”
2. Elhamdülillah (33 kere): “Hamd Allah’a mahsustur.”
3. Allahu Ekber (34 kere): “Allah en büyüktür.”
4. La ilahe illallah (100 kere): “Allah’tan başka ilah yoktur.”

Teravih Namazı Sonrası Okunabilecek Dua

Okunuşu:

Allâhümme innî es’elüke bi-hakkis-sâilîne ‘aleyke, ve bi-hakki memşâye hâzâ ileyke, fe-innî lem ahruc eşeran ve lâ betaran ve lâ riyâen ve lâ sum’aten, haractü ittikâe sehatike vebtiğâe mardâtike, es’elüke en tu’îzenî minen-nâri, ve en tağfire lî zünûbî, innehû lâ yağfiruz-zünûbe illâ ente.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Senden istekte bulunanların hakkı için ve bu yürüyüşümün hakkı için senden istiyorum. Ben şımarıklık, kibir, gösteriş ve şöhret için çıkmadım. Senin gazabından sakınmak ve rızanı kazanmak için çıktım. Senden beni cehennem ateşinden korumanı ve günahlarımı bağışlamanı istiyorum. Şüphesiz günahları ancak sen bağışlarsın.”

Kur’an-ı Kerim Okumaya Başlarken Okunacak Dua

Okunuşu:

Allâhümmeftah ‘aleyye hikmeteke venşur ‘aleyye rahmeteke ve zekkirnî mâ nesîtü yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm.

Türkçe Meali:

“Allah’ım! Hikmetinin kapılarını bana aç, rahmetini üzerime yay ve unuttuklarımı bana hatırlat, ey celal ve ikram sahibi!”

Sonuç

Ramazan ayı, Müslümanlar için manevi bir arınma, yenilenme ve yükselme mevsimidir. Bu mübarek ayda, oruç tutmak, Kur’an-ı Kerim okumak, teravih namazı kılmak, sadaka vermek, dua etmek ve diğer ibadetleri yerine getirmek, bizleri Allah’a yaklaştıran önemli vesilelerdir.

Ramazan, sadece yeme-içmeden uzak durmak değil, aynı zamanda kötü söz ve davranışlardan da uzak durmaktır. Bu ay, sabrın, şükrün, paylaşmanın ve kardeşliğin öğrenildiği bir okuldur.

Allah, tuttuğumuz oruçları ve yaptığımız ibadetleri kabul etsin, bizleri Ramazan’ın bereketinden ve faziletlerinden mahrum bırakmasın. Âmin.